ОЛБОРЛОХ ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДЛЫН САНААЧИЛГЫН ТАЙЛАН – 2023 ГАРЛАА
Байгалийн баялгаас (ашигт малтмал, газрын тос, байгалийн хий) олж буй орлогыг олон нийтэд ил тод болгосноор түүнийг нийтийн сайн сайхны төлөө зөв захиран зарцуулахад оролцогч талуудын хариуцлагыг өндөржүүлэх, сайн засаглалыг бэхжүүлэхэд чиглэсэн төр, хувийн хэвшил, иргэний нийгмийн тэгш оролцоо бүхий дэлхий нийтийн түншлэл болох “Олборлох үйлдвэрлэлийн ил тод байдлын санаачилга”-д (ОҮИТБС) Монгол Улс 2006 онд нэгдэн орсоноос хойш 18 дах удаагийн тайлангаа гаргалаа.
ОҮИТБС-ын үндсэн үйл ажиллагаа бол Засгийн газар, ашигт малтмалын хайгуулын болон ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч, цацраг идэвхт бодисын хайгуулын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч, бүтээгдэхүүн хуваах гэрээ бүхий аж ахуйн нэгжүүдийн тайлан гаргах явдал юм.
ОҮИТБС-ыг хэрэгжүүлэх ажлыг удирдах, хэрэгжилтэд хяналт тавих үүрэг бүхий УИХ, Засгийн газрын төлөөлөл, Мэргэжлийн холбоо, компаниудын төлөөлөл, иргэний нийгмийн төлөөллөөс бүрдсэн Үндэсний зөвлөл ажилладаг бөгөөд тус зөвлөлийн даргаар УИХ-ын гишүүн, Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан, Үндэсний зөвлөлийн нарийн бичгийн даргаар Аж үйлдвэр, эрдэс баялагийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга С.Жавхланбаатар нар ажилладаг.
Эдүүгээ ОҮИТБС-ыг байгалийн баялаг ихтэй дэлхийн 57 орон хэрэгжүүлж байгаа бөгөөд Их Британ, ХБНГУ зэрэг томоохон гүрнүүд, газрын тос, байгалийн хийн тэргүүлэх үйлдвэрлэгчид Норвег, Индонез, Нигери, Казакстан, Мексик, Чили зэрэг орнууд байгалийн баялагийн ил тод байдал, хариуцлагатай байдал нэн тэргүүнд чухалчилж нэгдэн орсон байдаг.
ОҮИТБС-ыг хэрэгжүүлснээр улсын төсвийн урсгал орлогын 30 хүртэл хувийг жил бүр тогтвортой ил тод болгож, мэдээллийг түгээж, олны хүртээл болгож, орлого төвлөрүүлэлтээрээ тэргүүлэгч компаниудын төлбөр, компаниудын нийгэмд оруулж буй хувь нэмрийг нь аудитаар баталгаажуулан ил тод болгож байна.
Тус тайлан нь уул уурхайн найман зарчмын нэг ил тод, хариуцлагатай байдлын шаардлагыг хэрэгжүүлж, практикийн томоохон хувь нэмэр оруулж байгаа бөгөөд Засгийн газар, компани, иргэний нийгмийн хамтын ажиллагааг бодитой болгож, харилцан итгэлийг бий болгож байна.