Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн яамны Төрийн нарйин бичгийн дарга С.Жавхланбаатар АНУ-ын Төрийн департаментийн төлөөлөлтэй уулзлаа
Уулзалтын эхэнд Төрийн нарийн бичгийн дарга С.Жавхланбаатар, Уул уурхайн салбар сүүлийн 20 жилд эрчимтэй хөгжиж Монгол Улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 30, экспортын орлогын 90 гаруй, гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын 77 хувийг бүрдүүлдэг салбар болсныг тэмдэглээд, Өнөөдөр Монгол Улсын экспортын орлогыг зэс, нүүрсний салбар зонхилон бүрдүүлж байна.
Энэ хугацаанд Монголд гадаадын хөрөнгө оруулалттай, дотоодын хувийн хэвшлийн болон төрийн өмчит компаниуд зэрэгцэн ажиллаж, орчин үеийн техник технологи, менежментийг нэвтрүүлж, үндэсний боловсон хүчний чадвар олон улсын түвшинд хүрч байгааг дурдав.
Мөн энэ хугацаанд уул уурхайн салбарыг дагаж бий болсон байгаль орчин, нийгмийн болон баялгийн засаглалтай холбоотой асуудлууд бидэнд томоохон сорилтыг бий болгож, эрх зүйн орчин, институт, тогтолцооны сул талуудыг сайжруулах асуудлууд алхам бүрд тулгарч байна гэв.
Энэ бүгдийг бид ардчилсан тогтолцооныхоо хүрээнд, оролцогч бүх талуудын саналыг сонсох нээлттэй хэлэлцүүлгийн механизмуудыг ашиглан, хөгжлийн түншүүдийнхээ дэмжлэгтэйгээр шат дараалан шийдвэрлээд байгааг танилцуулав.
Байгалийн баялгийн засаглалыг сайжруулах ажил нь олон хүчин зүйлсээс хамаарсан, урт хугацаа шаардсан ажил болох нь тодорхой бөгөөд Монгол Улсын Их Хурлын 2019 онд баталсан Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт, 2023 онд баталсан Үндэсний баялгийн сангийн хууль зэрэг нь байгалийн баялгийг ашиглах түүний өгөөжийг иргэдэд хүртээх суурь зарчмыг хангахыг зорьсон бодлогын шийдвэрүүд гэдгийг онцлов.
2015 оноос эхлэн дэлхий нийт цэвэр эрчим хүч ашиглах зорилгыг дэвшүүлэх болсон бөгөөд үүнд критикал минералын нөөц ихээхэн голлох нөлөөг үзүүлэх нь дамжиггүй. Бид уул уурхайн олборлогч улсын хувьд дэлхий нийтийн зорилгод өөрийн орны хувь нэмрээ оруулахыг эрмэлзэж байгаагаа олон улсын түвшинд удаа дараа илэрхийлсэн. Энэ хүрээнд Өмнөд Солонгос, АНУ-тай критикал минералын салбарт хамтран ажиллах санамж бичгүүдийг байгуулж, критикал минералын судалгааны төв байгуулах ажлыг эхлүүлээд байна гэв.
Өнөөдрийн байдлаар Монгол Улсын экспортын орлогын 60 орчим хувийг эрчим хүчний болон металлургийн нүүрс бүрдүүлж байгаа бөгөөд цэвэр эрчим хүчний шилжилтийн улмаас дунд хугацаанд манай нүүрсний орлогод буурах нь дамжиггүй хэмээв.
Уулзалтын төгсгөлд, Хоёр улсын дунд байрлалтай, далайд гарцгүй манай орны хувьд крикал минералын салбарын хайгуул, ашиглалт боловсруулалтын төслүүдийг хэрэгжүүлж ашигт малтмалын үнэ цэнийг нэмэгдүүлж гуравдагч оронд нийлүүлэх зорилтыг тавьж байгаагаа илэрхийлж энэ талаар та бүхэнтэй санал солилцож, хамтран ажиллах нь бидэнд нэн чухал байгааг илэрхийлэв.